Efkar | Konular | Kitaplar

BİR BATILI'DAN BİR BATICI'YA DERS VE İBRETLERLE DOLU ÖĞÜTLER..

Zamanın Avusturya Başbakanı Prens Meternih, Reşit Paşa'nın 1841 yılında Sadrazamlıktan düşmesi üzerine Babıâli'ye çektiği bir telgrafta şunları söylüyordu:

«Hükümetinizi dînî kanunlara hürmet esası üzerine kurunuz. Zamanın ihtiyaçlarına göre hareket ediniz. İdarenizi düzenleyiniz. Âdetinize uygun olmayan bir idareyi yerleştirmek için eskisini yıkmayınız. Avrupa medeniyetinden sizin nizamlarınıza uymayan kanunları almayınız.

Batı memleketlerinde esas olan şey, Hıristiyan kanunlarıdır. Siz Türk kalınız. Madem ki, Türk kalacaksınız, şeriate sarılınız. Diğer dinlere karşı şeriatın gösterdiği kolaylıktan faydalanınız.

Hıristiyan tebaanızı tamamen himaye ediniz. Paşalar tarafından onların tecavüze uğramalarına mâni olunuz. Hıristiyanların din işlerine karışmayınız. İmtiyazlarına riâyet ediniz.

Gülhane hattında va'dedilenleri yerine getiriniz. Doğru yolda ilerleyiniz. Bunu yaparken Batı'nın umumi efkârı (kamuoyu) saydığınız şeye, ehemmiyet vermeyiniz. Siz bu umumi efkârı anlamıyorsunuz. Eğer terakki yolunda adalet ile, bilgi ile yürürseniz, Avrupa umumi efkârının önemli bir kısmı size dönecektir."

Fazilet Takvimi